wilson ilkeleri ne demek?

Wilson İlkeleri

Wilson İlkeleri, ABD Başkanı Woodrow Wilson tarafından 8 Ocak 1918'de ABD Kongresi'nde yaptığı konuşmada ortaya koyduğu, I. Dünya Savaşı sonrası dünya düzenini şekillendirmeyi amaçlayan 14 maddelik bir prensipler bütünüdür. Bu ilkeler, savaşın sona ermesi ve kalıcı bir barışın tesis edilmesi için bir yol haritası olarak sunulmuştur.

Temel İlkeler ve Önemli Konular:

• Açık Diplomasi: Gizli antlaşmaların yapılmaması, tüm diplomatik görüşmelerin kamuoyu önünde yapılması. (Açık Diplomasi)
• Deniz Serbestliği: Savaş zamanında dahi denizlerin tüm ulusların ticaretine açık olması. (Deniz Serbestliği)
• Serbest Ticaret: Ülkeler arasında ekonomik engellerin kaldırılması, eşit ticaret koşullarının sağlanması. (Serbest Ticaret)
• Silahlanmanın Azaltılması: Ulusal güvenliği sağlayacak en düşük seviyede silahlanmanın sağlanması. (Silahlanmanın Azaltılması)
• Sömürgeciliğin Gözden Geçirilmesi: Sömürge taleplerinin, hem sömürgeci güçlerin hem de sömürgeleştirilen halkların çıkarları gözetilerek adil bir şekilde düzenlenmesi. (Sömürgecilik)
• İşgal Edilen Toprakların Boşaltılması: Özellikle Rusya, Belçika ve Fransa gibi işgal altındaki toprakların boşaltılması ve restore edilmesi.
• Ulusların Kendi Kaderini Tayin Hakkı: Farklı milletlerin kendi devletlerini kurma veya mevcut devletlerle birleşme hakkı. (Ulusların Kendi Kaderini Tayin Hakkı)
• Milletler Cemiyeti: Tüm ulusların, siyasi bağımsızlık ve toprak bütünlüğünü korumak amacıyla bir araya geleceği bir örgütün kurulması. (Milletler Cemiyeti)

Önemi ve Etkisi:

Wilson İlkeleri, I. Dünya Savaşı sonrası barış görüşmelerinde etkili olmuş, özellikle ulusların kendi kaderini tayin hakkı ilkesi, birçok yeni devletin kurulmasına zemin hazırlamıştır. Ancak, ilkelerin tamamı uygulanmamış ve özellikle galip devletlerin çıkarları nedeniyle bazı noktalarda sapmalar yaşanmıştır. Milletler Cemiyeti'nin kurulması ise Wilson İlkeleri'nin en somut sonuçlarından biri olmuştur.